Vui buồn phía sau giải điền kinh vô địch châu Á

"Máy chạy" Nguyễn Thị Oanh không giành được huy chương tại giải điền kinh vô địch châu Á 2025 nhưng cô hài lòng khi phá được kỷ lục quốc gia nội dung 5.000m. Tại giải đấu này, cô góp mặt 2 nội dung 1.500m và 5.000m. Không thành công ở 1.500m, và chỉ về hạng 6 tại nội dung 5.000m, nhưng với thời gian 15'46"11, Nguyễn Thị Oanh phá sâu kỷ lục quốc gia do chính mình lập năm 2021 là 15'53"48.

Giới chuyên môn còn một chút tiếc nuối cho Nguyễn Thị Oanh bởi thông số 15'46"11 của cô chưa vượt được chuẩn do Liên đoàn điền kinh thế giới (IAAF) đề ra để vé chính thức dự giải vô địch thế giới 2025 cự ly 5.000m nữ là 14'50"00. Nhưng Tổng thư ký Liên đoàn điền kinh Việt Nam – ông Nguyễn Mạnh Hùng – đánh giá: "Ban huấn luyện đánh giá cao nỗ lực của Nguyễn Thị Oanh. Kết quả đạt kỉ lục quốc gia trong nội dung 5.000m của Oanh là thành tích tốt và rất đáng khích lệ về nỗ lực chuyên môn".

Việc Nguyễn Thị Oanh phá kỷ lục quốc gia ở tuổi 29 không có gì bất ngờ. Ở giai đoạn không còn đỉnh cao, "cô gái vàng" của điền kinh Việt Nam hiện đang chuyển hướng sang chạy cự li dài. Cô vừa liên tiếp lập các kỷ lục quốc gia các nội dung 10.000m, bán marathon – 21km và marathon – 42km ở thi đấu điền kinh chuyên nghiệp. Khao khát chiến thắng ấy, là tấm gương cho tất cả.

Đó cũng là lý do mà Nguyễn Thị Oanh hài lòng với chính mình dù không có điều mà mọi người hay quan tâm, đó là những chiếc huy chương. Trong thể thao đỉnh cao, và nhất là đối với VĐV chuyên nghiệp, thông số kỹ thuật mới là thứ cần được quan tâm, nhắc đến nhiều nhất. Đó mới là yếu tố quyết định mọi thứ, từ công tác đào tạo đến chiến lược phát triển của các môn thể thao.

Hãy xem, Nguyễn Thị Oanh có thể hình nhỏ nhắn, có thể nói là rất khó để đạt đến đỉnh cao sự nghiệp ở tầm quốc tế khi mà nội dung chạy luôn đòi hỏi những sải chân dài, khỏe. Cũng chính vì thế mà Nguyễn Thị Oanh quan tâm nhiều hơn đến các con số trong tập luyện và thi đấu của mình. Đó là cơ sở để cô tin vào bản thân, là cách để cô vượt qua các giới hạn. Như đã thấy, dù bất lợi về hình thể, nhưng chính các con số đã tạo ra một kỷ lục gia của điền kinh Việt Nam.

Hãy lấy một trường hợp ngược lại, đó là chiếc HCĐ nội dung tốc độ 100m nữ của Trần Thị Nhi Yến với thành tích 11'54. Có huy chương ở giải châu Á là rất tốt, nhưng thành tích của Nhi Yến thì lại rất khó cạnh tranh. Hồi năm 2007, "nữ hoàng tốc độ" Vũ Thị Hương từng chạy 11'33 và đoạt HCB. Thời điểm mà Vũ Thị Hương cùng độ tuổi với Trần Thị Nhi Yến (20-21 tuổi), thì cô đã đoạt HCV SEA Games 2005 với thành tích 11'49.

Trên thực tế, từ sau khi Vũ Thị Hương nghỉ thi đấu, đường chạy tốc độ của nữ có Lê Tú Chinh và bây giờ là Trần Thị Nhi Yến kế thừa. Nhưng dù chúng ta cũng có HCV ở SEA Gasmes (2 chiếc của Lê Tú Chinh) thì thành tích vẫn còn kém xa người đàn chị, dù thể hình của cả Tú Chinh lẩn Nhi Yến đều khá tốt.

Đó cũng là vấn đề lớn của thể thao Việt Nam (TTVN) và có phần nào đó liên quan đến chuyện "tập trung cho SEA Games". Chúng ta quan tâm rất nhiều đến màu của tấm huy chương mà thường bỏ qua các giá trị về thông số kỹ thuật. Mặt trái của nó có thể khiến VĐV "ngủ quên" với những lời tung hô, dễ sa sút thành tích.

Tại SEA Games 2023, Trần Thị Nhi Yến chạy 100m hết 11'75, sang năm 2024, tại giải vô địch điền kinh trẻ, cô chạy chỉ 11'40 tại nội dung dành cho U20, nhưng bây giờ, lại là 11'54. Những con số này cho thấy vẫn thiếu ổn định, nên rất khó đánh giá triển vọng lâu dài cho Nhi Yến khi mà người đoạt HCV tại SEA Games 2023 là Shanti Pereira của Singapore, một chân chạy chuyên cự ly 200 nhưng thắng cự ly 100m chỉ với 11'41. Và ở giải châu Á vừa qua, Shanti đã đoạt HCB với thông số tương tự…