Việt Nam đề xuất tầm nhìn hợp tác báo chí số có trách nhiệm

Theo phóng viên TTXVN tại Trung Quốc, Diễn đàn Hợp tác Truyền thông ASEAN – Trung Quốc 2025 đã chính thức khai mạc ngày 25/5 tại tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. 

Diễn đàn có sự tham gia của hơn 150 đại biểu từ các cơ quan báo chí quốc gia, tổ chức nghiên cứu, công ty công nghệ truyền thông và đại diện chính phủ các nước ASEAN và Trung Quốc. Đoàn đại biểu Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phan Tâm dẫn đầu.

Diễn đàn Hợp tác Truyền thông ASEAN – Trung Quốc 2025 là sự kiện đối thoại thường niên có uy tín, quy tụ đại diện cấp cao từ các cơ quan truyền thông, bộ ngành và tổ chức học thuật của Trung Quốc cùng 10 quốc gia ASEAN. Trong bối cảnh cạnh tranh thông tin toàn cầu ngày càng phức tạp, Diễn đàn tập trung vào việc thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực then chốt như chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI), sản xuất nội dung chung và phát triển nền tảng truyền thông số, những sáng kiến nổi bật cho tương lai chung.

Một trong những điểm nhấn quan trọng tại Diễn đàn năm nay là việc công bố Sáng kiến Truyền thông ASEAN – Trung Quốc với 4 mục tiêu lớn: thúc đẩy kết nối truyền thông hai chiều, tăng cường đào tạo và giao lưu báo chí, hợp tác trong chuyển đổi số và công nghệ mới như AI, big data, đồng thời xây dựng mạng lưới các cơ quan truyền thông đối tác khu vực.

Phát biểu tại Diễn đàn, các đại biểu Trung Quốc chia sẻ mô hình kết hợp hài hòa giữa truyền thống và công nghệ hiện đại trong phát triển nội dung, trong khi các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, nhấn mạnh đến bảo vệ bản sắc văn hóa và phòng chống tin giả.

Diễn đàn khuyến khích sản xuất nội dung chung như phim tài liệu, chương trình truyền hình song ngữ, bản tin ASEAN – Trung Quốc định kỳ và ứng dụng công nghệ hiện đại như 5G, truyền hình 4K/8K, blockchain để bảo vệ bản quyền truyền thông.

Theo Tổng Thư ký Trung tâm Trung Quốc-ASEAN Sử Trung Tuấn (Shi Zhongjun), chủ đề của Diễn đàn năm nay là khai thác sức mạnh của AI để tăng cường hợp tác truyền thông trong khu vực. Trong bối cảnh kỹ thuật số phát triển nhanh chóng như hiện nay, AI đã trở thành một lực lượng chuyển đổi và định hình lại các ngành công nghiệp, bao gồm cả phương tiện truyền thông, với tốc độ chưa từng có. Tác động sâu sắc của AI lên hệ sinh thái truyền thông toàn cầu mang đến cả những cơ hội to lớn và những thách thức phức tạp. Trọng tâm của Trung Quốc và ASEAN là tận dụng công nghệ mạnh mẽ này để tăng cường truyền thông trong khi cùng nhau giải quyết các rủi ro tiềm ẩn phát sinh.

Trong kỷ nguyên số , một lĩnh vực cần đặc biệt chú ý là tin giả. Hiện nay, tin giả có thể dễ dàng được tạo ra và lan truyền nhanh chóng, gây xói mòn lòng tin trong công chúng và làm suy yếu mối quan hệ cũng như hợp tác giữa các quốc gia. Ông Sử Trung Tuấn cho biết một số Bộ trưởng phụ trách thông tin và truyền thông cũng như một số người đứng đầu các cơ quan truyền thông chính thống ở các nước ASEAN đều đã bày tỏ quan ngại về vấn đề này và hy vọng vào sự hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc trong việc giải quyết những thách thức nảy sinh.

Tại phiên toàn thể về chuyển đổi số và AI trong báo chí, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam, ông Phan Tâm, đã có bài phát biểu sâu sắc, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ứng dụng AI một cách có trách nhiệm, gắn với đạo đức nghề nghiệp và lợi ích xã hội. Thứ trưởng Phan Tâm nhấn mạnh AI phải phục vụ con người và các giá trị xã hội, chứ không phải thay thế. Trong hệ thống báo chí của Việt Nam, AI được coi là công cụ hỗ trợ nhà báo chứ không thay thế trách nhiệm hay phán đoán nghề nghiệp. Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp sử dụng AI trong báo chí như biên tập tự động, phân tích xu hướng dư luận, kiểm chứng thông tin… , luôn đặt các hoạt động này trong khuôn khổ pháp lý và đạo đức chặt chẽ.

Đặc biệt, Thứ trưởng Phan Tâm đề xuất 3 lý do cấp thiết cho việc tăng cường hợp tác khu vực như sự tương đồng trong nhu cầu chuyển đổi số báo chí theo thực tiễn văn hóa – xã hội khu vực; giảm chênh lệch về công nghệ và nguồn lực giữa các cơ quan báo chí, đặc biệt hỗ trợ các tòa soạn nhỏ và vừa; xử lý các vấn đề đạo đức và pháp lý của AI thông qua một cơ chế hợp tác chung.

Thứ trưởng Phan Tâm khẳng định, không một quốc gia nào có thể tự mình xử lý tất cả thách thức do AI đặt ra. Các nước cần cùng nhau xây dựng khung đạo đức, quy tắc ứng xử và hệ thống kiểm chứng thông tin dựa trên AI. Thứ trưởng cũng kêu gọi triển khai hợp tác thực tiễn thông qua đào tạo chung, phát triển công cụ hỗ trợ tòa soạn thông minh, và xây dựng nền tảng kiểm chứng thông tin khu vực sử dụng dữ liệu lớn.

Khẳng định hợp tác truyền thông giữa ASEAN và Trung Quốc trong thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, Thứ trưởng Phan Tâm tin rằng trong giai đoạn mới, hai bên hoàn toàn có thể mở rộng hợp tác sang lĩnh vực AI trong báo chí – như một trụ cột chiến lược, góp phần xây dựng một cộng đồng thông tin khu vực có năng lực công nghệ, nền tảng đạo đức và tiếng nói tích cực trong không gian truyền thông toàn cầu. Việt Nam khẳng định cam kết tiếp tục đồng hành chặt chẽ cùng các đối tác ASEAN và Trung Quốc trong định hướng này, trên tinh thần hợp tác, trách nhiệm và tôn trọng lẫn nhau.

Diễn đàn Hợp tác Truyền thông ASEAN – Trung Quốc 2025 kết thúc trong tinh thần hợp tác chặt chẽ và đồng thuận cao, mở ra hướng đi chiến lược trong việc xây dựng không gian truyền thông Đông Á – Đông Nam Á bền vững, an toàn và giàu bản sắc.

Trong khuôn khổ sự kiện đã diễn ra các triển lãm công nghệ truyền thông mới, phiên kết nối hợp tác song phương và lễ ký kết bản ghi nhớ giữa một số cơ quan báo chí khu vực, cũng như các phiên thảo luận chuyên đề…