Học sinh sẽ được học, chơi trong môi trường giáo dục toàn diện và nhân văn

Một sự kiện đáng chú ý trong đời sống giáo dục: Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa có Chỉ thị số 17/CT-TTg về việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và tổ chức sinh hoạt hè cho trẻ em, học sinh.

Tại đó, một trong những nội dung quan trọng của chỉ thị này là yêu cầu: "Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương: Ban hành văn bản hướng dẫn dạy học 2 buổi/ngày, bảo đảm rõ mục đích, rõ yêu cầu, rõ đối tượng, rõ nội dung, rõ hình thức, phương pháp tổ chức thực hiện, rõ kết quả, rõ cấp có thẩm quyền để thực hiện hiệu quả chương trình giáo dục phổ thông".

***

Chỉ thị số 17/CT-TTg được ban hành trong một thực tế còn nhiều bất cập:Hiện nay, ngoài cấp tiểu học, nhiều trường học trên cả nước đã triển khai dạy học 2 buổi/ngày, trong khi không ít trường vẫn chỉ học 1 buổi/ngày vì nhiều lý do khác nhau.

Rõ ràng, sự chênh lệch ấy vô tình tạo ra khoảng cách nhất định về chất lượng giáo dục và thời lượng giảng dạy giữa các vùng miền, hoặc giữa trường này với trường khác. Do vậy, ai cũng hiểu, "phổ thông hóa" việc học 2 buổi/ngày sẽ là một bước tiến lớn của giáo dục.

Giải pháp ấy không chỉ giúp giảm áp lực phải dồn nén kiến thức trong một buổi học, mà còn tạo điều kiện để giáo viên áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại, quan tâm hơn tới mỗi học sinh và giảm tình trạng "chạy đua" hoàn thành chương trình. Thêm nữa, ở những khu vực khó khăn, việc học 2 buổi/ngày cũng giúp các em gắn bó hơn với trường lớp, và đảm bảo quyền được học tập công bằng trong xã hội.

Bên cạnh đó, không chỉ dừng lại ở việc tổ chức thời gian học, Chỉ thị của Thủ tướng cũng yêu cầu ngành giáo dục "tổ chức cho học sinh tự học, học nhóm, tăng thực hành, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện về phẩm chất, năng lực; tăng cường các hoạt động giáo dục về văn hóa, nghệ thuật, thể chất, kỹ năng sống, giáo dục STEM, giáo dục hướng nghiệp; phát triển năng lực tiếng Anh, năng lực số, năng lực AI, năng khiếu cá nhân về văn hóa, nghệ thuật... đáp ứng nhu cầu, sở thích, nguyện vọng của học sinh".

Với góc tiếp cận ấy, tinh thần giáo dục toàn diện đang được gợi mở: Học 2 buổi/ngày không chỉ là chuyện kéo dài thêm thời gian học, tiếp thu thêm kiến thức sách vở, mà còn là cơ hội để học sinh được trải nghiệm những hoạt động giáo dục nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống, giáo dục STEM và hướng nghiệp - những yếu tố vốn từng bị coi là thứ yếu trong mô hình giáo dục truyền thống.

Nói cách khác, dù tăng số buổi học lên so với trước (đặc biệt là tại những trường mới chỉ triển khai dạy học 1 buổi/ngày), ngành giáo dục vẫn được yêu cầu hướng đến việc tránh tình trạng "nhồi nhét" kiến thức thuần túy mà bỏ qua việc phát triển năng lực cá nhân, cũng như những kỹ năng cần thiết để học sinh có thể thích ứng với xã hội hiện đại.

***

Được biết, vừa qua, một chủ trương lớn đã được thống nhất: các trường tiểu học, trung học cơ sở tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, không thu phí.

Tại chỉ thị này của Thủ tướng, bên cạnh nội dung liên quan tới tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, một điểm quan trọng khác có thể nhận thấy, đó là: Người đứng đầu Chính phủ không chỉ giao nhiệm vụ cho Bộ Giáo dục và Đào tạo mà còn huy động đồng bộ sự tham gia của nhiều bộ, ngành khác: Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, các cấp chính quyền địa phương…

Điều đó cho thấy, với tinh thần của chỉ thị, vấn đề giáo dục phổ thông, nhất là việc tổ chức dạy học 2 buổi/ngày, không còn là "chuyện riêng" của ngành giáo dục mà thực sự được đặt ra như một nhiệm vụ chính trị - xã hội của cả hệ thống chính trị.

Nói cách khác, tư duy tiếp cận toàn diện và liên ngành này chính là yếu tố bảo đảm cho chỉ thị đi vào cuộc sống.

Vẫn biết, sẽ còn nhiều khó khăn trong câu chuyện này - kể từ đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất cho đến ngân sách và ý thức xã hội. Nhưng, từ một một chỉ đạo đủ rõ ràng, đủ quyết liệt và đủ đồng bộ, chúng ta đã có đường hướng cụ thể để hiện thực hóa giấc mơ về một nền giáo dục toàn diện - vốn đã được xã hội chờ đợi rất lâu.

Vấn đề còn lại nằm ở sự nhập cuộc, và quyết tâm của các ban ngành, các địa phương, các nhà trường và thầy cô giáo để biến chỉ thị này thành hành động cụ thể. Bởi chắc chắn, giáo dục sẽ không tự phát triển nếu chúng ta vẫn giữ thói quen đùn đẩy trách nhiệm và thiếu dũng khí đổi mới.

Cũng như, chỉ khi nào giáo dục thực sự được coi là chuyện của cả xã hội, thay vì chuyện riêng của ngành giáo dục, trẻ em Việt Nam mới có thể tự tin bước ra thế giới với hành trang đầy đủ cả về kiến thức, kỹ năng và tư duy cần thiết.