"Dế Mèn" - Sự khởi sắc của hoạt hình 3D

Với sự đầu tư chỉn chu và bài bản, Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội được xem là tác phẩm đánh dấu bước chuyển mình của dòng phim hoạt hình 3D Việt Nam. Qua đó mở ra hy vọng về một thế hệ tác phẩm hoạt hình nội địa đủ sức để khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.

Trước khi chính thức công chiếu, Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội từng vấp phải không ít nghi ngại từ khán giả. Nhiều ý kiến cho rằng phim sẽ khó lòng cạnh tranh với những tác phẩm điện ảnh đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Thế nhưng, chỉ sau 3 ngày công chiếu, bộ phim ghi nhận doanh thu vượt mốc 6,4 tỷ đồng - một con số mở màn đầy ấn tượng, cho thấy tín hiệu tích cực từ phía công chúng.

Tính đến chiều ngày 8/6, theo Box Office Vietnam, Dế Mèn đã thu về hơn 14,3 tỷ đồng, một doanh thu chưa thật cao, nhưng có tính đột phá của hoạt hình Việt Nam, nên rất đáng ghi nhận.

Vừa gần gũi, vừa mới mẻ

Được chuyển thể từ tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển của nhà văn Tô Hoài, đạo diễn kiêm biên kịch Mai Phương đã khéo léo tinh giản và xây dựng nội dung phù hợp với thời lượng 84 phút, mang đến một trải nghiệm vừa gần gũi, vừa mới mẻ cho khán giả trên màn ảnh rộng.

Thay vì đi theo lối mòn chuyển thể nguyên tác, Mai Phương đã lựa chọn hướng tiếp cận sáng tạo hơn khi chỉ mượn hình tượng các nhân vật quen thuộc trong tác phẩm của Tô Hoài để xây dựng nên một thế giới hoàn toàn mới.

Điểm đặc sắc của Dế Mèn chính là việc dung hòa được tinh thần hiện đại trong cách kể chuyện, mà vẫn giữ nguyên bản sắc và tinh thần cốt lõi từ truyện gốc.

Vẫn là hành trình phiêu lưu quen thuộc của Dế Mèn, Mai Phương đã thổi làn gió mới vào câu chuyện khi đặt bối cảnh ở một không gian đậm chất đương đại, nơi rác thải môi trường đang tác động trực tiếp đến cuộc sống của các loài động vật.

Sự xuất hiện của xóm Lầy Lội - một cộng đồng lý tưởng gần như tuyệt đối - không chỉ phản ánh khát vọng về cuộc sống đủ đầy với nguồn nước sạch, mà còn thể hiện mong muốn về một thế giới bình đẳng, nơi các loài vật thuộc chuỗi thức ăn có thể chung sống hòa thuận. Tuy nhiên, ẩn sau bức tranh lý tưởng ấy là một thế lực đứng đầu đầy mưu mô, luôn đặt lợi ích cá nhân lên trên hết. Bằng việc xây dựng một thế giới tưởng chừng hoàn hảo, bộ phim đồng thời đặt ra câu hỏi về giới hạn và thách thức trong hành trình kiến tạo một thế giới công bằng. Trong thế giới đó, tình bạn và lòng thấu cảm không chỉ là sợi dây gắn kết các nhân vật, mà còn đóng vai trò như mạch tư tưởng cốt lõi xuyên suốt tác phẩm.

Bên cạnh thông điệp về môi trường và tinh thần nhân văn, bộ phim còn đan cài khéo léo những hình ảnh văn hóa truyền thống Việt Nam như áo dài, khăn xếp… Đáng nói còn phải kể đến cách MASEW khéo léo lồng ghép các nhạc cụ dân tộc như sáo trúc, phách tre hòa cùng giai điệu bắt tai, thời thượng của thể loại rap. Ở đây, âm nhạc không đơn thuần là lớp nền phụ trợ, mà đã trở thành một yếu tố kể chuyện đầy dụng ý, khi giúp dẫn dắt tiết tấu của phim một cách hiệu quả.

Dù nêu cao tinh thần đổi mới, sáng tạo, song phim vẫn giữ được bản sắc văn hóa của Việt Nam, tạo nên sự giao thoa hài hòa giữa hiện đại và cổ truyền, giữa cái mới mẻ và giá trị xưa.

Song song với việc nêu bật tinh thần dân tộc, phim còn cho thấy sự bắt nhịp thời đại với việc lựa chọn hình thức rap kể chuyện. Ngay từ đầu, Dế Mèn đã xác định rõ đối tượng khán giả là giới trẻ. Thế nên, việc đưa nhạc rap vào phim không chỉ làm tăng tính thẩm mỹ, mà còn là cách thức tiếp cận gần gũi, hợp thị hiếu người xem hiện nay.

3 năm mới hoàn thành

Sự chỉn chu trong khâu hình ảnh và chuyển động nhân vật được xem là một trong những yếu tố then chốt giúp Dế Mèn thúc đẩy khán giả bỏ tiền đến rạp xem phim. Với đội ngũ sản xuất 100% là người Việt Nam, bộ phim trải qua 10 năm ấp ủ ý tưởng và 3 năm hoàn thành dự án. Dàn nhân vật được khắc họa sống động từ ngoại hình đến biểu cảm, tạo cảm giác tự nhiên, chân thực.

Mang đậm tính điện ảnh chính là trường đoạn giao đấu giữa Dế Mèn và Bọ Ngựa. Nhờ việc nắm bắt đặc điểm sinh học của từng loài côn trùng, các đòn đánh trong trận chiến được thể hiện dứt khoát, có nhịp điệu và điểm nhấn rõ ràng. Qua đó, góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho phân đoạn hành động.

Thời gian gần đây, vấn đề lồng tiếng cho phim hoạt hình trở thành chủ đề thu hút nhiều sự quan tâm từ công chúng. Bởi lẽ, lồng tiếng không chỉ đơn thuần là kỹ thuật khớp hình, mà còn là cầu nối quan trọng giúp truyền tải trọn vẹn cảm xúc, cá tính và chiều sâu tâm lý của nhân vật đến khán giả.

Trong Dế Mèn, ê-kíp sản xuất đã cho thấy sự đầu tư nghiêm túc khi lựa chọn dàn diễn viên lồng tiếng có chất giọng tốt, đài từ rõ ràng và khả năng diễn xuất bằng giọng nói. Qua đó, góp phần thổi hồn vào nhân vật và nâng cao chất lượng tổng thể của bộ phim.

Dù trước đó từng có không ít tác phẩm chuyển thể từ văn học sang định dạng 3D, ong, chỉ đến khi Dế Mèn ra đời, phim được đánh giá là cú bứt phá đầy tiềm năng, góp phần tạo dấu mốc quan trọng trong hành trình phát triển của ngành phim hoạt hình Việt Nam. Nguyên nhân là do tác phẩm cùng lúc đáp ứng trọn vẹn ba yếu tố then chốt: hình ảnh sống động, âm thanh cuốn hút và cách kể chuyện mang hơi thở hiện đại.

Một vài thách thức

Thay vì tạo dựng một cốt truyện và dàn nhân vật hoàn toàn mới, việc lựa chọn chuyển thể từ một tác phẩm văn học kinh điển được xem là bước đi vừa an toàn, vừa tiềm ẩn nhiều thách thức.

Trong bối cảnh phim hoạt hình 3D Việt Nam vẫn chưa thực sự tạo được sức hút lớn với công chúng nội địa, việc dựa vào một tác phẩm đã ăn sâu trong tâm trí nhiều thế hệ có thể giúp rút ngắn khoảng cách giữa phim ảnh và người xem. Tuy nhiên, chính sự quen thuộc ấy cũng đặt ra kỳ vọng cao hơn, đòi hỏi ê-kíp phải tìm được cách làm mới nội dung mà vẫn giữ được tinh thần nguyên tác. Song, nếu tác phẩm thành công, đây được xem là đòn bẩy quan trọng giúp cho thể loại hoạt hình Việt Nam tạo được lòng tin với khán giả.

Là bước đi đầu tiên trong nỗ lực làm mới dòng phim hoạt hình 3D Việt Nam, Dế Mèn khó tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình thực hiện. Một trong những hạn chế dễ thấy nhất là việc xây dựng hệ thống nhân vật dày đặc, trong khi thời lượng phim chỉ gói gọn trong 84 phút. Việc cố gắng bao quát quá nhiều tình tiết khiến câu chuyện thiếu điểm nhấn và khó tạo chiều sâu cho từng tuyến nhân vật.

Hệ quả rõ rệt nhất thể hiện ở phân đoạn cao trào khi đại vương Ếch Cốm và Ruồi Giấm hội ngộ. Đây vốn là nút thắt quan trọng, có khả năng mang đến điểm rơi cảm xúc và lý giải toàn bộ thông điệp mà phim muốn truyền tải. Tuy nhiên, vì thời lượng hạn chế, phân đoạn này chỉ được trình bày ngắn gọn, thiếu chiều sâu, khiến cảm xúc người xem chưa kịp lắng đọng đã bị cuốn vào diễn biến tiếp theo.

Bên cạnh đó, hình tượng anh hùng của Dế Mèn được xây dựng theo hướng lý tưởng hóa, khiến nhân vật này thiếu đi tính chân thực. Dù đối mặt với bất kỳ hoàn cảnh nào, Dế Mèn dường như luôn vượt qua một cách dễ dàng, trơn tru, khiến hành trình rở nên thiếu thử thách và kịch tính. Trong khi đây lại là yếu tố then chốt để thu hút sự quan tâm và giữ chân khán giả.

Một điểm trừ đáng chú ý khác nằm ở tuyến truyện phụ, cụ thể là cặp mẹ con xuất hiện ở phần mở đầu và kết phim. So với dàn nhân vật được phác họa sinh động, rõ nét trong mạch truyện chính, tuyến nhân vật phụ lại bị xây dựng hời hợt, có phần "giả trân". Điều này không chỉ làm giảm tính kết nối tổng thể, mà còn khiến tiết tấu phim trở nên không đồng đều, khó tạo được dư âm cảm xúc.

***

Tuy vậy, với những gì Dế Mèn đã thể hiện, có thể khẳng định bộ phim đủ bản lĩnh để đứng vững như một tác phẩm độc lập, không còn phụ thuộc vào cái bóng của kiệt tác văn học. Việc tái hiện câu chuyện theo hướng hiện đại, giàu tính thời sự cho thấy nỗ lực nghiêm túc trong việc đổi mới cách kể và tiếp cận khán giả, đặc biệt trong bối cảnh phim hoạt hình 3D nội địa vẫn đang trong giai đoạn tìm kiếm chỗ đứng.

Bộ phim đã chứng minh rằng, Việt Nam hoàn toàn có khả năng sản xuất những tác phẩm có chất lượng, đủ sức cạnh tranh với thị trường quốc tế nếu có sự đầu tư bài bản và chiến lược phát triển dài hơi.

Tin rằng, với nền tảng đã được đặt ra từ những dự án như Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội, tương lai của phim hoạt hình Việt Nam sẽ ngày càng khởi sắc và tiến gần hơn tới thị trường điện ảnh toàn cầu.